Do zadań Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska (WIOŚ) należy m.in. przeprowadzanie kontroli podmiotów korzystających ze środowiska (w myśl ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska). Wśród wielu przedsiębiorców budzi ona postrach. Czy jednak jest się czego bać? Na czym polega kontrola WIOŚ?
Kontrola WIOŚ – czym jest i jakich podmiotów dotyczy?
Kontrola WIOŚ to nic innego jak szczegółowa inspekcja przeprowadzana przez Inspektorów Ochrony Środowiska, mająca na celu m.in. zbadanie, czy dany podmiot:
- przestrzega przepisów o ochronie środowiska,
- prawidłowo prowadzi wymaganą dokumentację,
- dotrzymuje terminów sprawozdań.
Dla części firm kontrola WIOŚ stanowi wyłącznie formalność, innym natomiast spędza sen z powiek. Obawa przed inspekcją bywa na tyle silna, że niektórzy przedsiębiorcy rozmyślnie nie regulują stanu formalno-prawnego, pozostając na bakier z przepisami dotyczącymi ochrony środowiska, byleby nie zwrócić uwagi urzędników. Nie jest to rozważna strategia. Dlaczego?
O tym, jaki podmiot zostanie skontrolowany, decyduje bowiem elektroniczny system powiązany z CEIDG i KRS. Każde przedsiębiorstwo, które widnieje w którejś z dwóch baz i choć w najmniejszym stopniu korzysta ze środowiska, musi się liczyć z perspektywą, że do jego drzwi zapukają urzędnicy.
Prawdopodobieństwo kontroli WIOŚ jest tym wyższe, im większe zagrożenie dla środowiska stwarza podmiot. Nie oznacza to jednak, że osoby prowadzące jednoosobową działalność i mali przedsiębiorcy nie muszą zaprzątać sobie głowy przepisami. Żeby „korzystać ze środowiska”, wystarczy bowiem, że firma:
- pobiera wodę,
- wytwarza ścieki lub odpady,
- ma choć jeden środek transportu,
- dysponuje własną instalacją grzewczą lub instalacją technologiczną powodującą emisję do atmosfery,
- wprowadza do obrotu lub sprowadza z zagranicy towary w opakowaniach,
- hoduje zwierzęta, etc.
Na tym jednak nie koniec. Katalog działań, które można zaliczyć do „korzystania ze środowiska”, jest naprawdę szeroki, a inspektorzy kontrolują każdy aspekt oddziaływania przedsiębiorstwa na środowisko. Lepiej więc być przygotowanym na ich wizytę.
Jak wygląda kontrola WIOŚ? Procedura
W ramach każdej kontroli WIOŚ wyszczególnić można kilka etapów
- Zawiadomienie o kontroli. Zgodnie z polskim prawem, przedsiębiorca musi zostać poinformowany o zamiarze wszczęcia kontroli przez WIOŚ na minimum 7 dni przed planowaną inspekcją, chyba że jest to kontrola interwencyjna lub na wniosek. Wówczas urzędnik przyjeżdża bez zapowiedzi.
- Przeprowadzenie kontroli. Kontrola WIOŚ może obejmować szereg aspektów, np. analizę przestrzegania przepisów o ochronie środowiska, ocenę ryzyka wystąpienia poważnej awarii czy też analizę wyposażenia zakładu w instalacje chroniące środowisko. Jej zakres nie może jednak wykraczać poza zakres wskazany w upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli.
- Protokół kontroli. Sporządzany jest przez WIOŚ w dwóch egzemplarzach, z których jeden jest przekazywany do podpisu kierownikowi zakładu. Jeśli dokument budzi zastrzeżenia, kierownik może odmówić podpisu, a przedsiębiorca ma 7 dni na zgłoszenie uwag do protokołu.
- Zarządzenia pokontrolne. WIOŚ informuje, co należy usprawnić, aby firma funkcjonowała zgodnie z przepisami o ochronie środowiska. Może również wydać decyzję administracyjną lub wszcząć egzekucję.
- Realizacja zarządzeń pokontrolnych. To np. opłacenie zaległych opłat środowiskowych, złożenie wniosku o zezwolenie na emisję gazów i pyłów czy też uprzątnięcie magazynu na odpady.
- Poinformowanie WIOŚ o stopniu realizacji zarządzeń pokontrolnych.
- Rekontrola. Jest wykonywana, gdy kontrola wykazała rażące naruszenie przepisów.
Szczególnie kłopotliwa dla przedsiębiorców może okazać się realizacja zarządzeń pokontrolnych. Na szczęście, na rynku funkcjonują firmy świadczące usługi konsultingu z zakresu ochrony środowiska. Służą one profesjonalnym wsparciem w wypełnieniu przez firmę zarządzeń pokontrolnych: wykonują niezbędne pomiary, przygotowują wnioski w celu uregulowania stanu formalno-prawnego czy też naliczają opłaty środowiskowe. Wszystko po to, by przedsiębiorca mógł kontynuować działalność w zgodzie z prawem.
